PÄRATIYA KA SA DI: SO BNAR, SO MIYASOWASOWA AGO SO KIYAPAKAOKITOKIT O MIYAKALALA A PIYAN'KÄW SA TUTULAN

So dikandimpinsaa ko manga dimamangutang a manga kompaniya a di pakagaga mayad ko manga bara iran sa pd a ingd a misasabap sa kurang so daral ko ingd tano na miyamangmbaal a CB sa account a ESA (Economic Stabilization Account). Piyakay a CB a ipakawit kiran o manga miyamanmbay so piso a bayad iran a aya timbang o paganay a bayadan iran a daral a pismbay iran ko kapapantagan a exchange rate. Igira a so piso na miyakababa so pakaid iyan na so CB e pakaawid ko extra cost a minisabap ko kiyapakababa o pakaid o piso, ago giya a CB e paka write-off sangkoto a extra cost a sii katago ko ESA account. Isako da pn kapamangmbaali so ESA na duwa bo a Special account a papakayn o original charter a CB. Giya MAA (Monetary Adjustment Account) na isa ron ago pd iyan na so RIR (Revaluation of International Reserves Account). Antonaa e galbk o omani isa? So cost ko printing of notes ago minting of coins na sii pkatago ko MAA ago pd a pkatagoon so extraordinary cost ko kpmbgan ko evidence of indebtedness o CB, ago so interest rate o manga diposito o guberno, ago so interest ko reverse repurchase agreements ago so kapmbayadi ko manga commission ago handling fees ko manga padagang sa bulawan o CB. So RIR na special frozen account a misasabap ko revaluation of CB's assets and liabilities in gold or foreign exchange currencies due, ago so dikasambi-sambi o gold value o piso, so dikasambi-sambi o exchange rate parities (maana niyan na so arga o langowan a foreign currency mipantag ko piso). Na imanto na miyatlo iran so ESA.

Kagiya so olowan o manga pari o manga sarowanga a taw na miyapakatana iyan a di skaniyan pamisita ko dictator, na pinikilaylayn e Marcos ko kiyapakalangkapa niyan a so Martial law na kapos amay ko January 17, 1981. So manga urban guirella na da siran dn targ taman a di matanto a mada so Martial law. Sii ron pman sa CB na si Licaros na diyokawan. Piyakay e Marcos a maka-retire skaniyan a da pn mapasad so saragon ko nm ragon a term iyan. Si Jaime Laya e miyakasambi ki Licaros sa kagugubernador sa CB a katatabuwan so financial crisis. Piyalaguyan e Dewey Dee so bara niyan a aya antangan non na P635,000,000 sa Pilimpinas. Pd skaniyan ko manga crony e Marcos na miyakalbolbod a kapakambara niyan ka aya niyan bo pagusarn a collateral iyan na so ngaran niyan. Tanto a piyakailotan o manga bangko so kapangotang. Aya miyakagdam on a mala na so manga crony. Ogaid na tiyabangan bo a CB so manga bangko a kar'rgnan. Sobra so $3,000,000,000 a pondo a miyausar ko kiyatabangi o CB ko manga bangko ko sold a pakatalingoma a duwa ragon.

In'nda e Marcos so Martial law ago talundug a pinirmaan niyan so Presidential Decrees 1834 ago 1835. Giyaya so tanto a ikakaguwad a Death Decrees a giyaya so kapkokoma ko manga riduwai e Marcos sa pulitika apiya knab siran makakadarpa ko di kiran dikakokom, ago so kapkuwaa ko manga tamok iran o makokom a di siran makab'bnar. So manga taw a psopak ko guberno ago so manga publisher na kapakay a mapakibono.

So 12 acre Lindenmere estate sa Center Moriches sii sa Long Island na piyamasa a 7 Development Corporation sa New York sa $550,000. So kirk na initugalin sa Ancor Holdings a kikibrn o manga Floirendo, isako December 1982. Aya pd a psuwaan a Ancor Holdings na so kiyapakapagutanga iran ko artista a si George Hamilton sa $1,500,000 para makapamasa sa mansion sa Summit Drive sii sa Beverly Hills isako 1982.

Minggasto si Imelda sa $13,000,000 sa bago a statehouse a niyog para sa pakatatalingomaan a kapamisita o olowan o manga pari. Giyangkoto a olowan manga pari na da niyan kababayai so tanto a kipikilaylayn e Imelda na da niyan tarimaa so imbitar a kapakatarosa rka niyan sangkoto a walay a niyog.

Imanto na misorat si Imelda a pikiklban niyan so Rayby Foundation ago so kitogalin'n ko lamba a tamok ko Fides Trust Company sa Bank Hoffman sii sa Zurich. Kagiya ko miyapita na misurat si Marcos a pikiklban niyan so Valamo na pikitogaln'n niyan so tamok ko Fides; ago pikiklban niyan so Verso na sii itugalin so tamok iyan ko Fides.

So Rayby na miyatanto a kiyaklban.

Sii ko kiyapira niyan na piyakalangkap e Marcos so bago a constitution. Inipd iyan non a kabgan skaniyan ago so langowan o manga opisiyal sa guberno sa legal action immunity sa taman sa taman.

Miyapakatindg so pat timan a foundation-Vibur, Avertina, Spinus ago Palmy.

Miyatanto a kiyaklban so Valamo.

So lamba a 800,000 ounces a bulawan a ididiposito sa Palmy Foundation na sii initugalin sa Bank Hoffman AG. Aya timbang iyan na $800,000,000. Giyangkoto a bulawan na sii initapok ko Trinidad Foundation isako miyawna. Imanto a ragon a 1981 na siyugu e Imelda si Markus Geel, a skaniyan so dinggalbk sa Swiss Bank Corporation, so kitugalin'n niyan ko Trinidad accounts iyan sii ko Fides Trust. Isako kiyaklban so Trinidad, misabap ko musawir e Imelda, na so tamok a Trinidad Foundation na sii tiyago ko ikatlo a foundation a so Palmy. Giyangkai a manga ididiposito a bulawan na da milangkap ago da mapd ko frozen accounts inuntabo a miyaaloy oto ko PCGG report inako May 30, 1991. Aya pman di sabutn na aya kabasa a Swiss authorities na aya malalamba ko account o Palmy Foundation inako December 31, 1989 na badn $17,000,000 a miraraks on so gold account sa badn $320,000.

Miyamangmbaal parom si Imelda sa bago a programa niyan a so KKK (Kilusang Kabuhayan at Kaunlaran), a programa ko kapakapiya a ginawa o kadaklan o manga taw.. Lagid o langon o manga programa niyan na giyangkai a KKK na da a public accountability niyan ko manga pondo niyan. Kiyatokawan a piyamayadan so manga di bnar a contractor sa P 198,000,000 ($10.5 ka miliyon) ko manga "ghost" project.

Miyakaokit ki Vilma Bautista sii sa New York na si Imelda na miyamasa sa heart-shaped a salay a ana manga perlas ago raraksan sa aristis sa arga a $1,100,000; salay ago raraksan sa aritis a ana manga ruby ago muntiya sa arga a $130,000; salay a ana Egyptian coral ago onyx sa arga a $225,000.

Si Imelda na miyamasa sa arga a $610,640 a manga antik a pagigimo, a miraraks on so da a katoonan non a mahogany China cabinet sa $100,000; a mbala a eighteenth century a kiookiran a Georgian armchairs sa $41,600; a eighteenth century a mariga a grandfather a relos sa $12,000; ago eighteenth century a chandelier a makapopoon sa Indalatera sa $33,600.

Miyakaokit ki Glecy Tantoco na piyamasa e Imelda so intero a lupa e Leslie R. Samuels a philanthropist sa New York sa $5,950,000-a pd on so da a katoonan non a manga libro, paintings ago manga pagigimo sa walay. Giyaya a Philippine National Bank a miyakaoit-okit ki Oscar Carino e migay ki Glecy sa $450,000 a pondo.

Si Razon na pitaro iyan a si niyan kailangan so $30 ka miliyon ko bago a cargo handling equipment inonta a mayto so dollar reserves. Siyugu skaniyan e Marcos a imbgay niyan so loan request iran an iran mapamasa a giyangkoto a pagigimo. Giyangkoto a request na inayunan a Monetary Board a inirikomenda o MEDIAD-giyoto so Management of External Debt and Investment Accounts Department. Si Razon na da niyan dn madawat so pirak. Initalegrama sa New York a maapd angkoto a pirak ko $43,500,000 ko kiyapamasaa ko Crown Building. Aya inusar e Marcos a corporation ko kiyapamasaa on na Lyra Corporation a kompaniya sa Netherlands Antilles. Si Gapud na aya tumiyangan ko langon a kiyapapamasa sa manga lupa ago walay a sii miyapamakaokit ko mbarambarang a manga kompaniya adn di mipayag so piyur a kirk on. Ogaid na kiyatukawan bo o manga riduwae e Marcos a initawd sa pd a ingd. Kiyatokawan niran a aya tumiyalundog ko Lyra na so Lastura Corporation e piyakatindg ko kiyatangana niyan ko Crown Building. So shares ko Lastura na inibgay ko tlo a manga kompaniya sa Panama -Yewell, Paneplor ago Trade and Commodities a inibgay iran mambo ko isa a bangko an siran makambara.

Si Carino sa PNB na mimbaal sa duwa a check a kala iyan langon na $4,450,000 para sa down payment ko Crown Building sii sa New York. So prisidinti a PNB a si Panfilo Domingo na misurat sa memo inako September 4th a tiyarima niyan a giyangkoto a kambayadi ron.

Sa giyangkai a gawii na adn a memo ko presidinti a PNB, a si Domingo sa giyangkai a gawii a pipirmaan e Marcos a makaayun skaniyan ko kimbgan ko $200,000 poon ko Intelligence Fund Account No. 2 para ko "gasto a miyaosar o First Lady ko kiyasong iyan sa Iraq".

Imanto na kiyaopakatan so Makati Business Club-a opakat o manga padagang a sumiyangka ki Marcos ago ko manga economic policy niyan.

Mimbaloy a foundation so Maler Corporation a miyapamasa a Swiss Bank Corporation sa Geneva inako 1968 na.

Piyamasa e Imelda a Herald Center sa New York sa $17,400,000-a sii miyapakaokit so kiyapamasa on ko Voloby Corporation inako February 17, 1982. Miyamanik sa $19,430,000 so inipakawit ko US account poon ko manga bangko sa Pilimpinas. Biyolsan e Imelda so lamba a pirak a talundug a inipamayad iyan ko manga salay ago aritis.

Inpuunan imanto so tanto a manga ala a project e Laya para mapakala iyan so pkalaba ko gold assets a sii miookit ko kipsambiin niyan ko manga bareta a bulawan ko vaults a CB sa manga bareta a bulawan sii ko manga financial institutions sa pd a ingd, lagid sa London ago sa New York. Aya kabtuwa sii na "Location swap" a aya maana niyan na adn a representative o institution sa pd a ingd a ndawat ko kipaguwitn ko manga bareta sa CB. Giya mambo a CB na mbayad sa swap fee a maapd don so shipping, handling ago insurance costs. Pakalbod so kapasa sa bulawan sangkaya a okit inonta a magaan a kiyatarowa on a CB a knaba p'pasaa so bulawan ka timoon oto ko reserves iyan. Ogaid na miyapagrg imanto a olan-olan a adn a sakataw sa Pilimpinas a dipasa sa 525 metric tons a bulawan, a kokoma a arga iyan na $5 ka biliyon. Giyangkoto a pagrg na banda minipoon ko gold leasing program-so 525 tons na dapat a miyakaliyo sa Pilimpinas inako January 4, na giyangkoto a gawii mambo na adn a inipakawit a 100,000 ounces (2.84 tons) a bulawan sa liyo a Pilimpinas.

Miyadawat e Laya so surat a poon ki Marcos. Iniyogan a CB so pangni a $8 ka miliyon para ko construction project a CDCP e Cuenca sii sa Iraq. Si Gapud e migay ko piso para ko daral a poon ko 7700 accounts sa Security Bank and Trust Company. Piyamasa e Cuenca so daral. Na inipakawit so pirak sa New York a pd ko kiyapamasaa ko Herald Center. Miyakawit mambo si Benedicto sa pirak poon ko account iyan sa Traders Royal Bank. Giyangkai a pkasowasowa a kapakawit o manga crony sa pirak na badn pagiyugi a CB.

Miyulug si Ron Gimenez sa pirak (a sii miyapakaokit ko tlo a fund transfer): paganay ron na so $100,000 sa Hanover Trust a rk o Danaos a pingaran o kompaniya o pabubulawan a si Bulgari; ikaduwa na so kinipakawitn ko tlo a check--$830,000, $90,000 ago $150,000-a inibayad ki Mario Bellini, a padagang sa art sa ingd a Italy; ikatlo na so kinipakawitn ko duwa a check a $80,000 ago $$51,350 ko pabubulawan a si Isi Fischzang sa National Bank sii sa North America. Minibgay e Glecy Tantoco so duwa a check a aya kala iyan langon na $1 ka miliyon ki Bellini isako December 26.